Szlakiem miejsc niezwykłych - Pomniki Historii godziny emisji w telewizji, obsada, kiedy leci i gdzie obejrzeć

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku odwiedzamy Tyniec. Opactwo w Tyńcu jest najstarszym istniejącym w Polsce klasztorem kontynuującym tradycję benedyktyńską, zajmującym poczesne miejsce w historii Polski niemal od zarania jej państwowości. Począwszy od pierwszej połowy XI wieku, przez kolejne stulecia, pełniło rolę ważnego ośrodka działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było także z istotnymi wydarzeniami politycznymi i postaciami historycznymi.

Opis (streszczenie): Program prezentuje najciekawsze pominiki i zabytki polskiej kultury.

Opis (streszczenie): Program o ważnych miejscach na mapie Polski nawiązujących do historii naszego kraju, polskiej literaturze.

Opis (streszczenie): Kolejnym pomnikiem historii prezentowanym w cyklu jest Legnickie Pole. To tu 9 kwietnia 1241 r. spotkały się wojska śląskie dowodzone przez Henryka II Pobożnego z Mongołami. Bitwa, mimo że zakończyła się klęską i śmiercią monarchy, zatrzymała najazd obcych sił. Dla upamiętnienie tego starcia i tragicznej śmierci Henryka II Pobożnego, jego matka św. Jadwiga, postanowiła ufundować klasztor oraz kościół. Wedle legendy świątynia stanęła dokładnie w tym miejscu, w którym odnaleziono okaleczone, pozbawione głowy ciało księcia. We wnętrzach świątyni czekają na nas prawdziwe skarby. Wspaniałe freski wykonane przez Kosmę Damiana Asamaczy pochodzące z 1731 r. organy - dzieło Adama Horatio Caspariniego. Dziś jego dzieło uznawane jest za jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych instrumentów barokowych.

Opis (streszczenie): Zamek królewski na Wawelu, zabudowa średniowiecznego miasta, przedmieście Stradom i dawna żydowska dzielnica Kazimierz to miejsca, które prezentujemy w kolejnym odcinku programu. Kraków to miasto pełne obiektów o wysokich walorach artystycznych. Miasto jest siedzibą jednego z najstarszych uniwersytetów Europy. Spuścizną minionych stulecijest jedyny w swoim rodzaju zespół zabytków zachowanych w oryginalnej postaci, w którym w harmonijny sposób nawarstwiły się kolejne epoki w swym doskonałym kształcie. W odcinku naszymi przewodnikami po mieście są prof. Jacek Purchla, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie i Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku cyklu odwiedzimy Krasiczyn. Zamek w Krasiczynie jest jednym z najcenniejszych zabytków nowożytnej architektury obronno - rezydencjonalnej w Polsce. Wyróżnia się wysokiej klasy formą architektoniczną z charakterystycznymi basztami i attykowymi zwieńczeniami oraz bogactwem wystroju elewacji. Wyjątkową wartość przedstawia zdobiący elewacje zamku zespół dekoracji sgraffitowych o złożonej tematyce, których powierzchnię oblicza się na ok. 7000 m kwadratowych.

Opis (streszczenie): Była tak cenna, że toczono o nią wojny, a władcy chętnie ustanawiali państwowy monopol na jej uzyskiwanie. W średniowieczu nazywano ją "białym złotem", była środkiem płatniczym i symbolem bogactwa. Sól. Pierwsza jej kopalnia powstała w XIII wieku. A wszystko dzięki cystersom, którzy sprowadzeni do Bochni z Wąchocka, pokierowali budową pierwszego szybu i umożliwili wydobywanie soli kamiennej na dużą skalę. Dziś bocheńska kopalnia to fenomenalny zabytek techniki. Po kopalni oprowadzi nas Katarzyna Sanocka.

Opis (streszczenie): Perła renesansu, Padwa północy, prywatne miasto zbudowane od podstaw przez włoskiego architekta dla polskiego magnata. I jeden z najwspanialszych układów urbanistycznych na świecie. To Zamość - kolejne z miejsc, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki historii". Idealne pod względem struktury przestrzennej i organizacyjnej miasto Zamość założył w 1580 roku kanclerz wielki koronny hetman Jan Zamoyski. Szybko stało się ono niedoścignionym wzorem dla innychmiast Rzeczpospolitej. Zespół zabytkowy obejmuje układ miasta wraz z fortyfikacjami ukształtowanymi od XVI do XIX wieku. Już latach 30. XX wieku Zamość uznano oficjalnie za zabytek i objęto ścisłą ochroną konserwatorską. Przeprowadzona po II wojnie światowej kompleksowa restauracja poskutkowała wpisaniem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dziś o randze miasta decydują nie tylko niekwestionowane walory architektoniczno urbanistyczne, ale też wyjątkowa otwartość zamojszczan, świadomych dziedzictwa wielkiej tradycji.

Opis (streszczenie): Pierwsze skojarzenie Mikołaj Kopernik. Drugie Krzyżacy. Trzecie smakowite pierniki. Ale Toruń to zdecydowanie coś więcej. Położony na wysokim brzegu Wisły, na granicy Ziemi Chełmińskiej i Kujaw, przez lata był magnesem przyciągającym osadników. Akt lokacyjny miasta wystawiono w XIII wieku. 700 lat później, w 1994 roku toruńskie Stare i Nowe Miasto zostały uznane za Pomnik Historii. Średniowieczny zespół urbanistyczny Torunia składał się z trzech odrębnych organizmów: Starego i Nowego Miasta oraz zamku. Całość zajmowała obszar ponad 40 hektarów i była sukcesywnie umacniana ciągiem murów obronnych z bramami, basztami oraz fosą. Zabytki, jakie się tu znajdują, trudno zliczyć. Większość z nich ma niezwykłą historię. W kolejnym odcinku cyklu "Szlakiem miejsc niezwykłych" odwiedzamy Toruń. O mieście, jego znaczeniu i związkach z Krzyżakami opowiedzą mediewistka Elżbieta Pilecka, kierownik Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej oraz przewodnik Adam Kowalkowski.

Opis (streszczenie): Wolność, całość, niepodległość. Tymi słowami, 24 marca 1794 roku na rynku w Krakowie, generał Tadeusz Kościuszko wezwał do broni wszystkich mieszkańców miast i wsi. Polsce groził bowiem III rozbiór z rąk Rosji, Austrii i Prus i skreślenie z map Europy. Najważniejsza dla całej insurekcji kościuszkowskiej bitwa rozegrała się pod Racławicami. Pole walki zostało uznane za pomnik historii w 2004 roku.

Opis (streszczenie): Matka polskich katedr, nekropolia arcybiskupów gnieźnieńskich, miejsce wyjątkowe dla polskiej historii, religii i kultury. Symbol tradycji królewskiej państwa polskiego i tradycji katedry koronacyjnej królów polskich oraz miejsce kultuśw. Wojciecha, apostoła i patrona Polski. Katedra pw. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie to jeden z najcenniejszych Pomników Historii. Jakie skarby skrywają wnętrza i podziemia Kościoła? Po gnieźnieńskiej katedrze oprowadzi nas ksiądz kanonik Jan Kasprowicz.

Opis (streszczenie): W kolejnym odcinku zwiedzamy Gostyń. Ta niewielka miejscowość znajduje się 70 kilometrów od Poznania, 37 km od Jarocina, 34 km od Leszna i 100 km od Wrocławia. Na wzniesieniu, zwanym Świętą Górą, jest położony zespół kościelno - klasztorny filipinów. Jego główna część to kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Filipa Neri zbudowany na wzór weneckiej bazyliki Santa Maria della Salute. Świątynię zaprojektował Baltazar Longhena, a ufundowała ją rodzina Konarzewskich. Ten "pomnik historii" to największe sanktuarium Maryjne w Wielkopolsce. W rozmowie z księdzem Markiem Dudkiem, przełożonym kongregacji Oratorium św. Filipa Neri dowiemy się, dlaczego świątynia powstała właśnie tutaj, skąd się wzięli filipini oraz świadkiem jakich ciekawych wydarzeń była Święta Góra. Z kolei Wojciech Czeplik, skrzypek, członek Kapeli Świętogórskiej, opowie, co szczególnie cennego znajduje się w archiwach klasztornych, kim był Józef Zajdler i dlaczego uważano go za polskiego Mozarta. Zwiedzimy wnętrze świątyni, zajrzymy do zakrystii, przyjrzymy się bliżej niezwykłym freskom pod kopułą i odwiedzimy podziemia bazyliki. Przewodnikiem po tym miejscu będzie Krzysztof Grzybowski.

Opis (streszczenie): W tym odcinku odwiedzimy zespół klasztorno - kościelny w Leżajsku. Został on wzniesiony w drugiej ćwierci XVII w. przez starostę leżajskiego Łukasza Opalińskiego i jego żonę Annę z Pileckich. Motywem fundacji miała być wdzięczność za zwycięstwo odniesione nad rezydującym w Łańcucie starostą Stanisławem Stadnickim, zwanymz powodu dokonywanych rozbojów diabłem łańcuckim. O powstaniu tego miejsca zdecydowały nadzwyczajne wydarzenia. Legenda głosi że w doborze lokalizacji pomogły kępki rumianku, które w cudowny sposób wskazały teren budowy świątyni. Dziś manierystyczno - barokowy zespół kościoła i klasztoru w Leżajsku należy do najwybitniejszych dzieł architektury sakralnej na Podkarpaciu. Do dziś miejscem tym opiekują się bernardyni. O zespole klasztorno - kościelnym w Leżajsku opowiedzą: ojciec Joachim Ciupa, kustosz Sanktuarium oraz Andrzej Efrem Obruśnik z Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów. Rozmawiać z nimi będzie Katarzyna Sanocka.

Opis (streszczenie): 20 km od Poznania, nad brzegiem jeziora leży wyjątkowy zabytek wpisany na listę Pomników Historii. Zespół zamkowo - parkowy w Kórniku jest niezwykłą romantyczną, neogotycką rezydencją magnacką. To tu, jak głosi legenda, nocami przechadza się Biała Dama. To duch właścicielki posiadłości Teofili z Działyńskich Szołdrskiej - Potulickiej. Ta światła i gospodarna właścicielka przebudowała swojąsiedzibę, nadając jej charakter barokowej rezydencji arystokratycznej. Wrażenie robią bogato zdobione drewniane podłogi, odrzwia oraz sufity. Zachowane z pietyzmem wnętrza muzeum wyposażone są w meble różnych stylów i epok, militaria polskie i wschodnie, wyroby rzemiosła artystycznego z porcelany i srebra, jak i obrazy. Zamek leży w otoczeniu 36 - hektarowego parku, arboretum z niezwykłymi egzemplarzami rzadkich drzew. Opowie o nich Kinga Nowak - Dyjeta z Instytutu Dendrologii PAN.

Opis (streszczenie): Jest arcydziełem sztuki inżynierskiej. Ma ponad 210 km długości, działa nieprzerwanie od 140 lat. Kanał Elbląski to jeden z dwóch istniejących na świecie szlaków wodnych, w którym zastosowano specjalny system pochylni. Sprawia on, że statki nie tylko pływają, ale także jeżdżą po szynach. A wszystko za sprawą mało komu znanego pruskiego inżyniera Goeorga Jacooba Steenkego. Kanał Elbląski obok Zamku w Malborku i ruchomych wysp na Mierzei Kurońskiej, uważany jest za jeden z trzech cudów Prus Wschodnich. Łączy tereny Pojezierza Iławskiego i Ostródzkiego z Zalewem Wiślanym. Jego trasa prowadzi przez sztuczne przekopy i groble, tworząc drogę wodną o długości blisko 210 km. Początkowo wykorzystywano go w celach transportowych, później do ruchu turystycznego. Od 1978 r. jest zabytkiem, a od 2011 r. ma status pomnika historii. To właśnie Kanałowi Elbląskiego poświęcony będzie kolejny odcinek cyklu "Pomniki historii. Szlakiem miejsc niezwykłych".